De fiets draagt op een perfecte manier bij aan duurzame mobiliteit. Maar hoe duurzaam is die fiets zélf, zijn de fabrikanten en de leveranciers van onderdelen? En op welke manier stimuleren deze bedrijven andere schakels in de keten om óók duurzaam te werk te gaan? Tweewieler maakte een rondje langs de velden.
Lees verder
Hermann Hartje en duurzaamheid
Zo min mogelijk plastic verpakkingen
Hermann Hartje KG heeft aandacht voor met name de verpakkingen. Om grondstoffen te sparen, kiest het Duitse bedrijf bij voorkeur niet voor plastic, maar voor milieuvriendelijke alternatieven. De mogelijkheden hangen vooral af van het feit of het eigen merkproducten of producten van leveranciers betreffen, de duur en route van de levering en de complexiteit van fietsen. Tristan Zerdick van Hermann Hartje KG: “Grofweg geldt; hoe hoger de kwaliteit van een fiets, hoe dichterbij hij wordt geproduceerd en hoe meer Hartje zelf als fabrikant optreedt, hoe minder plastic er wordt gebruikt.
Fietsen en e-bikes die in onze fabriek in Hoya worden geproduceerd (Contoura, i:SY en binnenkort QiO) gaan in een speciale doos naar de dealer, dus zonder zakken, folies en plastic tape. De fixatie in de doos gebeurt met behulp van karton. Hartje heeft het benodigde karton ontwikkeld met gecertificeerde partners die hoge eisen stellen aan de milieuvriendelijkheid. De verpakking is nu anderhalf jaar in gebruik en er is sindsdien geen enkele klacht geweest over beschadiging door de doos.”
Zerdick: “Andersom geldt: hoe goedkoper de fiets en hoe groter de afstand tussen de leverancier en ons is, hoe groter de kans dat plastic wordt gebruikt. Wrijving moet bij vervoer over zee worden vermeden en ook moet er bescherming tegen vochtigheid zijn, hetgeen met papier nog niet mogelijk is. Als daar nog bijkomt dat het om een merk gaat dat niet van onszelf is, zijn er voor ons als distributeur beperkte mogelijkheden om het soort verpakking te bepalen.”
Hartje: kartonnen dozen hergebruiken
Hermann Hartje KG recyclet al geruime tijd kartonnen dozen van leveranciers en gebruikt deze voor de verzending van haar eigen leveringen. Het aandeel van gebruikt karton in de verzending van onderdelen bedraagt meer dan 80%. “Speciaal is ook de inzet van gebruikte kartonnen dozen die we kopen we bij een bevriend bedrijf in de buurt. Het gaat maandelijks om drie tot vier ton aan dozen die anders weggegooid zou worden en nu een tweede leven krijgt”, legt Zerdick uit. Verder heeft Hermann Hartje KG al het plastic verpakkingstape vervangen door papieren banden en is ze overgeschakeld op papieren opvulmateriaal. Met behulp van de zogeheten PaperJet-machine worden papieren kussens vervaardigd ter bescherming van onderdelen.
Hermann Hartje en duurzaamheid
90% van de onderdelen in één omverpakking
Het eigen logistieke systeem van Hartje maakt het mogelijk om circa 90% van de bestelde fietsonderdelen en -accessoires zonder afzonderlijke dozen naar dealers te verzenden. Ze worden in één omverpakking per klant verzameld, wat ruimtebesparend werkt bij het verzenden. Daarbij dringt Hermann Hartje KG het aantal leveringsbonnen terug. Idealiter is er sprake van nog maar één leveringslijst per verzending. “In 60% van de gevallen versturen we die elektronisch. Als de lijst toch fysiek wordt verzonden, gebruiken we verzendenveloppen van milieuvriendelijk glasvezel in plaats van plastic”, zegt Zerdick. “We raden dealers sterk aan gebruik te maken van recyclebare bonrollen (www.ökobon.de) die dankzij de afwezigheid van schadelijke chemicaliën zonder aarzeling bij het oud-papier kunnen worden gedaan.”
Hartjes duurzame panden
Naast verpakkingen verduurzaamt Hermann Hartje KG haar panden. Het fietsmagazijn en de productielocatie in Hoya worden verwarmd met stadsverwarming uit een nabijgelegen biogasinstallatie. Het hoofdkantoor in Hoya beschikt daarentegen over een eigen warmtekrachtkoppelingscentrale die naast warmte elektriciteit produceert. Waar mogelijk brengt Hermann Hartje KG zonnepanelen aan op bestaande en nieuwe gebouwen en kiest ze voor energiezuinige systemen, zoals vloerverwarming in hallen.
Gazelle en duurzaamheid
‘Misgespoten’ lak hergebruiken
Het productieproces van Gazelle is in de voorbije jaren sterk gemoderniseerd en daarmee verduurzaamd. Op de in 2015 geopende vernieuwde fabriek liggen zonnepanelen. Daarmee kan de fabrikant ruimschoots in haar eigen energiebehoefte voorzien. Een ander mooi voorbeeld is de moderne lakstraat: daarin wordt de lak die naast de frames is gespoten, opgevangen en later opnieuw gebruikt.
Gazelle is samen met de fietsbranche en Stichting Batterijen (Stibat) een initiatiefnemer geweest voor oprichting van een netwerk voor de inzameling van e-bikeaccu's. Mirjam Van Coillie, directeur marketing en innovatie bij Gazelle: “Fietsenzaken die e-bikes verkopen zijn verplicht versleten accu’s in te nemen. Dat is zo vastgelegd in de Nederlandse wetgeving. Om dat op een goede manier te doen staan er bij fietsverkooppunten inzameltonnen van Stibat. Als deze vol zitten, maakt de fietsdealer daar melding van bij Stibat. Zij haalt de accu’s op waarna deze ‘afdankertjes’ via een sorteercentrum naar gecertificeerde recyclers in heel Europa gaan. Door veilig en verantwoord te recyclen kunnen we metalen en schaarse materialen uit de accu’s halen en hergebruiken. Dat is een duurzame aanpak die we als Gazelle belangrijk vinden.”
Gazelle: fietsgebruik blijven promoten
In de communicatie naar consumenten blijft Gazelle het fietsgebruik promoten. Mirjam Van Coillie, directeur marketing en innovatie: “Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat hoe meer je fietst, hoe blijer je wordt. En fietsen lost nog veel meer problemen op: het maakt je gezonder, je staat niet in de file, je stoot geen CO2 uit en je hebt geen parkeerprobleem. Wij doen er bij Gazelle alles aan om het fietsen ook echt leuker te maken. Met onder meer fijne, comfortabele e-bikes en connected fietsen met pechhulp en diefstalbeveiliging. Met partners als het Longfonds moedigen we fietsers in campagnes aan. En onlangs hebben we Google uitgedaagd de e-bike toe te voegen in hun routeplanner én er zelf alvast een gemaakt. Als mensen hier ontdekken dat ze met hun e-bike wellicht sneller zijn dan met de auto, dan stimuleert dat fietsgebruik alleen maar meer.”
Louis Verwimp en duurzaamheid
Duurzame, arbo-verantwoorde inpakstraat
Groothandelsbedrijf Louis Verwimp heeft onlangs een nieuwe inpakstraat in gebruik genomen. Die wordt de komende tijd nog verder gefinetuned. Met meer geautomatiseerde elementen verbeteren de efficiëntie en kwaliteit van de dienstverlening alsmaar verder en is de kans op fouten – en dus onnodige transportbewegingen – nihil. De vernieuwde inpakstraat verduurzaamt bovenal het arbeidsproces.
Marketingverantwoordelijke Lewis van den Boom vertelt: “Er zijn in totaal acht complete, in hoogte verstelbare inpaktafels. Deze werkplekken zijn voorzien van ergonomische vloermatten die de bloedsomloop bij onze collega’s op de afdeling stimuleren en daarmee spierkrampen en vermoeidheid tegengaan. We hebben tevens geïnvesteerd in een elektrisch aangedreven lamellenbaan en een rollenbaan.”
Verwimp zwaait plastic uit
De opening van de vernieuwde inpakstraat was voor Louis Verwimp tevens het moment om definitief afscheid te nemen van plastic en transparante luchtkussens. Op de afdeling staat nu een machine die pakketten enkel nog met papier en karton opvult. Lewis van den Boom: “De kwaliteit van onze zendingen naar dealers is net zo goed als met plastic – wat natuurlijk ontzettend belangrijk is – alleen is dit vele malen duurzamer. We willen af van plastic. Bij het grootste gedeelte van de zendingen, naar schatting driekwart, gebruiken we gerecyclede dozen.”
Louis Verwimp en duurzaamheid
Duurzame merken hebben een plus
Louis Verwimp verzorgt voor steeds meer merken de (exclusieve) distributie in de Benelux, onder andere voor Superior, Rock Machine, Bikkel en Eurosport Nutrition. Bij de merkenselectie weegt duurzaamheid steeds zwaarder mee. Lewis van den Boom: “De recente toevoeging van Airolube is daar een goed voorbeeld van. Dit merk levert duurzame, biologisch afbreekbare producten die helpen bij reiniging, smering en onderhoud van de fiets. Ze zijn gemaakt op basis van koolzaadolie en niet met fossiele oliën. Dat past bij wat wij als bedrijf en de eindconsumenten willen.”
Schwalbe en duurzaamheid
Oude banden krijgen tweede leven
Schwalbe werkt steeds meer volgens het cradle-to-cradle-principe. “Ons doel is het gebruik van energie en grondstoffen te verminderen, evenals het restafval. Dit doen we door gerecyclede materialen in onze banden te verwerken. Met die duurzame ingrediënten verbeteren we de rubbersamenstellingen en de technologie daarachter. De kwaliteit en prestaties van de duurzame banden blijven minstens gelijkwaardig”, zegt duurzaamheidsmanager Sebastian Bogdahn van Schwalbe, die als voorbeeld het Green Compound (voor de Road Cruiser) noemt.
Een paar jaar geleden is Schwalbe gestart met het Binnenband Recycling Programma. Tweewielerzaken kunnen kosteloos hun oude, ingezamelde binnenbanden naar Schwalbe versturen. “Vanaf daar gaan ze op transport naar de fabriek in Indonesië, waar de banden worden gerecycled. Het milieuvoordeel is dat er in het productieproces onder aan de streep 80% energie wordt bespaard in vergelijking met de productie met nieuw materiaal. De transportbewegingen zijn ook in die berekening meegenomen”, aldus Bogdahn. “Afgelopen jaar ontvingen we er meer dan 113.000 oude binnenbanden via vierhonderd dealers in de Benelux.”
Schwalbe en Duurzaamheid
Nieuw rubber is fair rubber
Daar waar Schwalbe nieuw gewonnen rubber nodig heeft, verwerkt ze zo veel mogelijk zogeheten fair rubber. Schwalbe is aangesloten bij de Fair Rubber Association, als enige fietsbandenfabrikant ter wereld. “Voor elke kilogram natuurlijk rubber betalen we 50 eurocent boven op de geldende marktprijs. Deze toelage gaat via de Fair Rubber Association direct en volledig naar de kleine rubberboeren. Het geld wordt vervolgens gebruikt voor het verbeteren van water- en elektriciteitsvoorzieningen, educatiemogelijkheden en gezondheidszorg.”
Schwalbe versus de ‘weggooi-maatschappij’
Het Binnenband Recycling Programma is volgens Bogdahn een krachtig statement tegen de ‘weggooi-maatschappij’. “Fietsdetaillisten hebben een belangrijke rol. Zij kunnen het bewustzijn bij consumenten vergroten. We zouden graag zien dat nóg meer retailers aan dit programma deelnemen. Dit verlaagt enerzijds de drempel voor consumenten om een oude binnenband bij de fietsdetaillist in de buurt in te leveren. Anderzijds ontstaat meer draagvlak voor het programma. Schwalbe voorziet fietsdetaillisten van POS-materiaal voor extra ruchtbaarheid aan het recyclingprogramma.”
Cannondale en duurzaamheid
Recyclebare fietsverpakkingen
Cannondale is eind vorig jaar in Europa overgestapt op het gebruik van nieuwe, volledig recyclebare fietsverpakkingen. “We wilden een beter verpakkingssysteem ontwerpen. Een systeem dat beter is voor het milieu, meer bescherming biedt aan de fietsen en de montagetijd flink reduceert”, zegt Eugene Fierkens, general manager van Cannondale Europe. “Dit is beter voor de planeet, een uitkomst voor de fietsenwinkels en pure winst voor onze klanten.”
_w612_h482_1.jpg)
Bij de Europese assemblagefabriek van Cannondale in Oldenzaal is het gebruik van verpakkingsmaterialen als plakband, plastic zakken, schuim, PVC en tie-wraps volledig uitgebannen. In plaats daarvan wordt er alleen nog gewerkt met karton met FSC-keurmerk, plantaardige inkt en biologisch afbreekbaar, vezelversterkt papiertape. “Op die manier hopen we onze afvalberg jaarlijks met meer dan 4.500 kubieke meter te verminderen. Nu we dit met succes hebben gelanceerd in Europa, onze grootste markt, richten we ons op de wereldwijde implementatie ervan.”
Rijstpapiertape beschermt Cannondale-frame
Ook aan de bescherming van fietsen is bij Cannondale gedacht. Er wordt rijstpapiertape gebruikt om de frames te beschermen tegen beschadiging. Kartonnen remschijfbeschermers, wielhulzen en multifunctionele wiggen beschermen de onderdelen en houden de fiets op zijn plaats in de doos. Eugene Fierkens:
“In Oldenzaal opgebouwde Cannondale-fietsen zijn nu al voor 95% klaar zodra ze de doos in gaan. Hierdoor is de tijd die nodig is om een fiets vanuit de doos rijklaar te maken minimaal gehalveerd. De remmen en versnellingen zijn al afgesteld, de remleidingen bevestigd. Daar komt bij dat bij fietsen met spatborden en een bagagedrager het voorwiel in al het frame is gemonteerd, voordat ze de doos ingaan. Dat maakt het afmonteren nóg eenvoudiger. De maximale assemblagetijd per fiets is slechts vijftien minuten.”
Kruitbosch en duurzaamheid
Van grondwaterpomp tot zonneweide
“In de keuzes die we de afgelopen jaren gemaakt hebben, hebben we altijd rekening gehouden met duurzaamheid”, vertelt Chris Kruitbosch, algemeen directeur van Kruitbosch. “Bij de bouw van het huidige pand hebben we gekozen voor grondwarmtepompen, waardoor we nu niet of nauwelijks gas verbruiken. En we hebben, samen met andere bedrijven op ons industrieterrein, geïnvesteerd in een zonneweide met twintigduizend zonnepanelen. Daarbij wekken we genoeg duurzame stroom op voor een kwart van de energiebehoefte van alle bedrijven op Hessenpoort, vergelijkbaar met zeventienhonderd huishoudens.”
Kruitbosch droomt van een circulaire fiets
Producten die bij Kruitbosch de deur uitgaan, worden steeds vaker langs de meetlat van duurzaamheid gelegd. Niet alleen de producten van derden, maar ook van eigen merken, zoals Cortina. “Onze droom is een circulaire fiets te lanceren”, vertelt directeur Chris Kruitbosch. “Dat betekent dat de fiets en alle onderdelen daarvan op termijn weer opnieuw ingezet kunnen worden. En dat er dus geen afval ontstaat. We hebben vanaf juli een sustainability manager die zich hiermee bezighoudt. Zij kijkt wat er nog voor nodig is om de circulaire fiets te kunnen brengen. Daarnaast verbindt ze alle duurzaamheidsinitiatieven die er reeds lopen. Dat geeft wel aan dat duurzaamheid niet zomaar een paragraaf in onze jaarrekening is.”
Kruitbosch en duurzaamheid
Duurzame leveranciers krijgen een podium
Een warmtepomp en zonnepanelen waren voor Kruitbosch logische keuzes. Directeur Chris Kruitbosch vervolgt: “We zijn nu bezig met de vervolgstap. Die is begonnen bij een analyse en het aanpassen van de inrichting van onze bedrijfsvoering. We doorlopen dit proces met medewerkers. Samen kijken we onder meer naar de koffiebekers, het verduurzamen van het wagenpark, het verminderen van verpakkingen en de keuze voor digitale pakbonnen in plaats van geprinte. Tegelijkertijd gaan we het gesprek aan met partners, met name aan de productiekant en toeleveranciers. Hoe staan zij erin? Welke initiatieven lopen er al? Tijdens ons najaars-event hebben we leveranciers die actief zijn met duurzaamheid – Schwalbe, Vredestein en Basil – een podium gegeven. Zo presenteren we het verhaal goed naar de retailers. Bij de retailers willen we vooral zichtbaar maken en benadrukken welke duurzame keuzes zij kunnen maken, bijvoorbeeld bij bestellingen. Uiteraard kunnen we niets verplicht stellen.”
Chris Kruitbosch benadrukt het belang om samen met de branche invulling te geven aan het thema duurzaamheid. “Dan bereik je veel meer”, zegt hij. “We hebben met de fiets een heel mooi product, die bijdraagt aan duurzame mobiliteit. Nu is het moment om ook het product zelf te verduurzamen.”
